Friglerin Tarihi
Friglerin Tarihi
Güçlü bir uygarlık kuran Friglerin tarihi ve sosyal yaşamı ile ilgili bilgilerimiz ne yazık ki yeterli değildir. Bu konudaki ilk bilgileri antik yazarlardan öğreniyoruz. Tarihçi Herodot ile coğrafyacı Strabon´a göre Frigler, Avrupalı bir kavimdi ve Anadolu´ya gelmelerinden önce "Brigler" olarak anılıyorlardı. Friglerle ilgili bu yazılı kaynakları ve bölgedeki kazı sonuçlarını değerlendiren bilim adamları Friglerin, büyük olasılıkla MÖ 1200´lerde Trakya ve Boğazlar üstünden Anadolu´ya geldikleri, ilk yıllarda Trakya ve Güney Marmara Bölgesi´nde geçici yerleşim merkezleri kurduktan sonra Batı Anadolu´nun iç kesimlerine yayıldıklarını ileri sürmektedirler. Friglerin Anadolu topraklarında ilk siyasal birliği kurmaları MÖ 750 yıllarına rastlar.
Friglerin bilinen ilk kralı ülkenin başkenti Gordion´a adını veren Gordias´tır. Dağınık Frig topluluklarını siyasal bir birlik altına toplamayı başaran bu kral ve yaşadığı dönemin siyasal olaylarıyla ilgili bilgilerimiz yok denecek kadar azdır. Tarihçi Arianos´a göre Gordias Thelmessos´lu (Fethiye) bir kadınla evlenmiş ve Midas adını verdiği bir oğlu olmuştur. Midas Friglerin bilinen tek kralıdır (Araştırmacılar Frig krallarının hepsine Midas denildiğini belirtmektedirler). Midas´ın ünü kendi ülkesinin sınırlarını aşıp, Batı Anadolu kıyılarındaki Yunan kentlerine, hatta Kıta Yunanistanı´na dek yayılmıştır.
Başlangıçta Eskişehir, Afyon, Ankara ve Sakarya vadilerini içine alan bir bölgede yerleşen Frigler, sonraları Kütahya´dan Kızılırmak´a, Ankara´dan Denizli´ye dek olan bölgede güçlü bir uygarlık oluşturmuşlardır. Midas´ın Frig tahtına geçtiği ilk yıllarda ülkenin en önemli düşmanı Asurlar´dır. Midas, Asurlar´la barış yaparak Güneydoğu sınırlarını güvenceye aldıktan sonra batı ülkeleriyle dostça ilişkiler kurmaya yönelir (Batı Anadolu kentlerinden Kyme kralının kızıyla evlenir). Öte yandan fildişi tahtını Yunanistan´daki Delphoi Apollon Tapınağı´na armağan ederek Kıta Yunanistan´ı ile ilişkileri güçlendirir. Gordion´da yapılan kazılarda ele geçen Yunan çanak-çömlekleri bu ilişkilere ait diğer örneklerdir.
MÖ 700 yıllarına doğru, Kafkaslar üzerinden Doğu Anadolu´ya giren Kimmerler, önce bölgedeki Urartular´ı güçsüzleştirdikten sonra Kızılırmak´a kadar uzanırlar. Frig-Kimmer savaşı sonunuda Frigya tamamen tahrip olur. Kral Midas ise öküz kanı içerek yaşamına son verir (MÖ 676). Batıya kaçan Frigler, küçük beylikler halinde bir süre daha varlıklarını sürdürürlerse de Lidyalıların egemenliğine boyun eğerler. Frigler, başlıca Gordion (Yassıhöyük), Pessinus (Ballıhisar), Dorylaion (Eskişehir) ve Midas´da (Yazılıkaya) yerleşmişlerdir.
Friglerin bilinen ilk kralı ülkenin başkenti Gordion´a adını veren Gordias´tır. Dağınık Frig topluluklarını siyasal bir birlik altına toplamayı başaran bu kral ve yaşadığı dönemin siyasal olaylarıyla ilgili bilgilerimiz yok denecek kadar azdır. Tarihçi Arianos´a göre Gordias Thelmessos´lu (Fethiye) bir kadınla evlenmiş ve Midas adını verdiği bir oğlu olmuştur. Midas Friglerin bilinen tek kralıdır (Araştırmacılar Frig krallarının hepsine Midas denildiğini belirtmektedirler). Midas´ın ünü kendi ülkesinin sınırlarını aşıp, Batı Anadolu kıyılarındaki Yunan kentlerine, hatta Kıta Yunanistanı´na dek yayılmıştır.
Başlangıçta Eskişehir, Afyon, Ankara ve Sakarya vadilerini içine alan bir bölgede yerleşen Frigler, sonraları Kütahya´dan Kızılırmak´a, Ankara´dan Denizli´ye dek olan bölgede güçlü bir uygarlık oluşturmuşlardır. Midas´ın Frig tahtına geçtiği ilk yıllarda ülkenin en önemli düşmanı Asurlar´dır. Midas, Asurlar´la barış yaparak Güneydoğu sınırlarını güvenceye aldıktan sonra batı ülkeleriyle dostça ilişkiler kurmaya yönelir (Batı Anadolu kentlerinden Kyme kralının kızıyla evlenir). Öte yandan fildişi tahtını Yunanistan´daki Delphoi Apollon Tapınağı´na armağan ederek Kıta Yunanistan´ı ile ilişkileri güçlendirir. Gordion´da yapılan kazılarda ele geçen Yunan çanak-çömlekleri bu ilişkilere ait diğer örneklerdir.
MÖ 700 yıllarına doğru, Kafkaslar üzerinden Doğu Anadolu´ya giren Kimmerler, önce bölgedeki Urartular´ı güçsüzleştirdikten sonra Kızılırmak´a kadar uzanırlar. Frig-Kimmer savaşı sonunuda Frigya tamamen tahrip olur. Kral Midas ise öküz kanı içerek yaşamına son verir (MÖ 676). Batıya kaçan Frigler, küçük beylikler halinde bir süre daha varlıklarını sürdürürlerse de Lidyalıların egemenliğine boyun eğerler. Frigler, başlıca Gordion (Yassıhöyük), Pessinus (Ballıhisar), Dorylaion (Eskişehir) ve Midas´da (Yazılıkaya) yerleşmişlerdir.
Frigya Uygarlığı
- Friglerin Tarihi
- Frigya Uygarlığında Dil ve Yazı
- Frigya Uygarlığında Mimari
- Frigya Uygarlığında Mitoloji, Din ve Kibele İnanışı
- Friglerde Ölü Gömme Geleneği
- Frigya Uygarlığı: Büyük Tümülüs
- Frigya Uygarlığı: Gordion (Yassıhöyük)
- Frigya Uygarlığı: Pessinus (Ballıhisar)
- Frigya Uygarlığı: Tapınak
- Frigya Uygarlığı: Nekropol