Türk tarih kurumu yayınlarından neşredilmiş bulunan Çağatay üluçay'a aid "Padişah Kadınları ve Kızları" adlı çalış­mada bu padişahın mezkûr mevzu üzerindeki yedi satırdan ibarettir. Biz bunu sahifemize aynen dercettikten sonra başka kaynaklara başvurmak suretiyle daha bir geniş malumat arzetmeye çalışacağız Handan Sultan: 3. Mehmed'in başhase kişidir. 1590'da şehzade Ahmed'i doğurduğuna göre ilk eşi olmalıdır. 1603'de eşinin ölmesi üzerine oğlu 3. Ahmed (1. Ahmed olması lâzım. m. h)'in validesultanı oldu. 3. Meh­med'in ölümünden iki sene sonra Handan Sultanda öldü (1605), Ayasofyada ki eşinin türbesine gömüldü. Handan Sultan Menemen ve Kilizman haslarını, bazı yerlere vakfetti­ği biliniyorsa da, bunların nereleri olduğu tesbit edilemiyor" Demekte.

Yılmaz Öztuna bey, değerli çalışması "Devletler ve Hanedanlar" adlı çalışmasında 3. Mehmed'in hanımlarını şöyle ta­nıtıyor: Fülâne haseki 1566'da doğdu 1603'de öldü. Vefatın­da 37 yaşında olup, evliliği 1579'da oldu. Veliahd şehzade Selim'in annesidir. Bu haseki taun hastalığından vefat etmiş­tir. Fülâne Haseki 1571'de doğmuş 7/mayıs/1603'de ölmüş­tür. Şehzade Mahmud'un annesidir. Oğlunun idamının peşin­den denize atılmak suretiyle boğuldu. Handan Valide Sultan 1574'de doğmuş vel605/26/kasımda 31 yaşında olduğu halde ölmüştür. 3. Mehmed ilel589'da evlenmiş ve daha sonra 1. Ahmed, unvanı ile padişah ve halife olan erkek ço­cuğunu dünyaya getirmiştir. Kocasının türbesinde medfundur.

4. hanım olarak da yine adı bilinmeyip, Öztuna bey'in fülâne hanım diye nitelediği, hemde naibe olduğu halde hem de bu vazifeyi iki defa üstlendiği halde bilinmemesi umulur ki kendisinin arzusuna uygun bir haldir. Abaza asıllı olan bu haseki, 1. Mustafa ile fülâne hanımsultanın annesidir. 1576'da doğup vefatı 1623'den sonradır.

3. Mehmed'in kızlarına gelince; bunlardan Hatice sultan hanım, Ayşe sultanhanımlann adları bilinmekte, haklarında bilgi verilen iki tane fülâne hanımsulta,n olup, diğerleri hak­kında malumat bulunmuyor. Hatice Sultan 1590'da Mani­sa'da doğmuş, Şehzadebaşı Camiinde Hatice sultan türbe­sinde toprağa verilmiştir. Evliliğini; 1604'de Mirahur Mustafa Paşa ile yapmıştır. Evlendiğinde 14 yaşında idi. Evlilik müd­deti altı yıl sürdü.

Fülâne hanım 1590'da doğdu vefatı 1623'den sonra İstanbuldaoldu. 1604'ün 10. ayında Dâmad Hâin Dâvûd paşa ile izdivacı gerçekleşti, müddeti evliliği onsekir sene sürdü. Ko­cası; Genç Osman diye anılan 2. Osman'ın katilleri arasında­dır.

Başka bir fülâne hanımsultan; 1597'de doğmuştur. 1612/10/şubatında, Cağaioğlu Sinan Paşa ile evlenmiştir, Ayşe Sultan 1598'de İstanbul'da doğmuş ve Dâmad Hüsrev Paşa ile izdivacı 28/ağustos/1613'de olmuştur.

Ayrıca; 3. Mehmed'in kızlarından yedi tanesinin adları bilinmemekle beraber, damadlarında bilinmediğinden, Öztuna bey, fülâne sultan-fülan ağa gibi, altı tane eşleştirme yapmış­tır. Babaları 3. Mehmed'in vefatının on yıl sonrasında yapılan bu evliliklerin, 1. Ahmed hân tarafından yaptırılmış olduğunu söylersek hata etmiş olmayız.

3. Mehmed'in oğullarına gelince; Istanbulda 1580'de do­ğan Selim, 17 yaşında öldü ve 2. Selim türbesinde gömülü­dür. İ581'de doğan şehzade Cihangir'de 15 yaşında vefat etti. 3. Murad türbesine defnolundu. Manisada 1587'de doğan şehzade Mahmud, 1603'de boğdurulmak suretiyle kati edildi. 18 yaşına iki ayı kalmıştı. Şehzadebaşı camiindeki vâiidesinin yanına defnolundu. 3. Mehrned'in, 4. oğlu Ahmed, 1, Ahmed unvanıyla tahta geçti, 5. oğlu Mustafa'da, 1. Mustafa unvanıyla, padişah olmuştur. Manisada doğan 3. Mehmed'e ait bebek şehzadeler, Manisa'daki şehzadeler türbesindedirler. 1615'lerde Yahya adını takınarak, 3. Mehmed'in oğlu ve de 1. Ahmed'in ağabeysi olduğunu söyleyen Rum biri avrupa saraylarında cevelân etmiştir.